Không biết từ khi nào lời bài ca; “Hát với rừng mận tam hoa” của nhạc sỹ Lê Trọng Hùng: “Đến rừng mận tam hoa/trong hương thơm đất trời/trong màu xanh cây lá/để lòng ai đắm say… đã trở lên gần gũi, quen thuộc với đồng bào vùng cao Bắc Hà nói riêng và khách du lịch thập phương đã và đang đến với vùng đất này.

Theo câu hát lên Bắc hà dịp hè 2019 này trải nghiệm lễ hội mận tam hoa và tour du lịch xe đạp thăm quan và hái mận, hòa mình trong những nương đồi, thung lũng mùa mận chín đỏ… bạn sẽ có những trải nghiệm tuyệt vời, ấn tượng sâu đậm với cao nguyên trắng Bắc Hà.

Bắc Hà là thủ phủ mận tam hoa của Lào cai, khu vực tây Bắc nói riêng và toàn quốc đã trở nên nổi tiếng trong nước và quốc tế.

Chính vì vậy mận tam hoa đã trở thành biểu tượng du lịch của Bắc hà với mùa xuân cao nguyên trắng, hoa mận nở trắng rừng hòa lẫn sương khói trắng huyền ảo, nên thơ, lãng mạn, với mùa hạ trái chín đỏ rực trên cành mời gọi…

Mận Bắc Hà đã đi sâu vào tiềm thức, đi vào thơ ca và đặc biệt đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm mận của huyện Bắc Hà năm 2015, tôn vinh cây mận tam hoa Bắc Hà…

Hiện Bắc hà đã cải tạo, đốn tỉa hàng trăm ha mận già cỗi, thoái hóa, trồng mới và duy trì trên 700 ha mận tam hoa gốc thuần chủng chất lượng cao, trong đó có 555 ha mận tam hoa cho thu hoạch.

Ở cao nguyên trắng Bắc Hà, Mận được trồng nhiều nhất ở các xã vùng ven trung tâm huyện, như xã Na Hối, Bản Phố, Hoàng Thu Phố, Thài Giàng Phố… Mận Bắc Hà bắt đầu chín từ đầu tháng 5, nhưng chín rộ nhất là vào đầu tháng 6, khi thời tiết đã bắt đầu ấm lên.

Đến hẹn lại lên cứ vào ngày mùng 1 tháng 6 hằng năm, lễ hội mận tại trung tâm cao nguyên trắng Bắc Hà lại diễn ra tưng bừng, sôi nổi nhằm tôn vinh loại quả đặc trưng của vùng đất này.

Tháng 6 năm 2019 này đã vào chính vụ thu hoạch mận tam hoa cũng là dịp Bắc Hà tổ chức Festival ” Cao Nguyên Trắng Bắc Hà năm 2019 – Sự kiện mùa hè “Vó ngựa Cao Nguyên”, từ 31/5- 9/6/2019 tại khu vực trung tâm huyện và các xã lân cận.

Trong đó, lễ hội mận tam hoa và tour du lịch xe đạp thăm quan và hái mận là 1 trong 10 hoạt động chính, diễn ra từ ngày 1-9/6 tại các hộ gia đình trồng mận ở xã Na Hối và Tả Chải…

Ông Nguyễn Văn Luyện, trưởng phòng văn hóa- thông tin huyện cho biết; “Huyện Bắc Hà phối hợp với Ban quản lý dự án du lịch tỉnh, công ty du lịch quốc tế bình Minh tổ chức chương trình du lịch Trải nghiệm lễ hội mận Bắc Hà,  trong đó sẽ tập trung thăm quan, khám phá vùng mận tam hoa theo 3 tuyến chính, phục vụ khách du lịch đến với Bắc hà khám phá, tìm hiểu văn hóa, thưởng thức hương vụ mận tam hoa…”.

Theo đó tuyến số 1 xuất phát từ Dinh Hoàng A Tưởng đến xã Na hối và kết thúc tại cổng Đền Bắc Hà. Đây chính là tuyến đi qua vùng trồng mận số 1 của huyện là xã Na Hối với diện tích trên 300 ha mận đang cho thu hoạch, chiếm trên 60% diện tích mận tam hoa của huyện.

Du khách sẽ đi qua 6 thôn trồng mận một cách thuận lợi bằng các loại phương tiện từ ô tô, xe máy, xe đạp, tản bộ. Trong lịch sử cây mận Bắc hà, năm nay là năm Na Hối được mùa lớn, mận sai triũ cành… ban tổ chức đã lựa chọn 15 hộ có vườn mận rộng, phong cảnh đẹp, mận sai, chất lượng quả tốt, có dịch vụ phục vụ ăn uống để phục vụ khách….

Bên cạnh đó, du khách có thể tản bộ thăm vùng mận Na Hối bởi bất kỳ nhà dân nào cũng mở cửa vườn đón du khách trải nghiệm… gia đình bà Phạm Thị Nga, một hộ trồng nhiều mận ở Na Hối Tày  trong 3 năm qua khi đến vụ mận đã có nhiều đoàn khách nghỉ lưu trú Homestay trên địa bàn đi du lịch miệt vườn, tham quan, tự tìm đến nhà bà Nga trải nghiệm.

Tìm hiểu nguồn gốc, cách chăm sóc, thu hoạch, trải nghiệm vai người dân tự thu hoạch trái mận, thưởng thức miễn phí trái mận thơm ngon tại chỗ, chụp ảnh lưu niệm và mua mận về làm quà.

Bà Nga hào hứng cho biết, gia đình có 130 cây mận tam hoa thuần chủng, trồng tại vườn nhà và nương, mấy năm trở lại trước việc tiêu thụ gặp không ít khó khăn vì phải mang ra chợ bán hoặc tư thương đến nhà mua, thỉnh thoảng bị ép giá, có lúc bị ế.

Ba năm qua, có nhiều khách đến nhà trải nghiệm vườn mận nên bán mận dễ dàng, giá cả hợp lý. Năm 2017, gia đình đã thu gần 20 triệu đồng, năm 2018 thu 25 triệu đồng, vụ thu hoạch 2019 này, gia đình đã đón hơn chục đoàn khách đến trải nghiệm và mua mận. Hiện mận trong vườn nhà còn sai quả, chủ yếu mận chọn loại 1 phục vụ khách đến thăm quan trong dịp Festival này.

Tuyến số 2, du khách xuất phát từ Dinh Hoàng a Tưởng- vườn mận Hội nông dân thị trấn- kết thúc tại trại rau quả huyện. Tuyến số 3 từ Dinh Hoàng A Tưởng đến làng văn hóa- du lịch thôn Na Lo xã Tả Chải- điểm đang được đầu tư dự án làng văn hóa- du lịch 3 sao đầu tiên ở Lào cai.

Đến với Na Lo ngoài phong cảnh đẹp hữu tình, thăm quan những nương đồi trồng mận, tìm hiệu điệu xòe Tả Chải của dân tộc Tày, di sản văn hóa cấp quốc gia,  tại thôn còn có 10 hộ làm du lịch homestay phục vụ du khách trong Festival …

Lễ hội Mận – Trưng bày nông sản địa phương với quy mô trên 20 gian hàng tại cổng đền Bắc Hà.

Cũng trong dịp này, các chủ vườn đã tạo điều kiện cho du khách được trải nghiệm vào tận vườn, tự tay hái và thưởng thức những trái mận chín đỏ trên cành, được tìm hiểu về lịch sử phát triển của cây mận Tam Hoa Bắc Hà, cũng như những nét “đặc trưng” của các sản phẩm nông sản mà chỉ huyện Bắc Hà mới có.

Ông Nguyễn Xuân Giang- Trưởng Phòng nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bắc Hà cho biết: “Sản phẩm Mận của Bắc Hà đã có thương hiệu, được du khách biết đến nhiều hơn. Năm 2019, ước tính sản lượng mận của huyện đạt gần 4.000 tấn. Vào cuối tháng 5, đầu tháng 6 sẽ còn trên dưới 3.000 tấn mận Tam hoa để phục vụ nhu cầu của du khách trải nghiệm, tham quan, khám phá trong Festival”.

Thiên nhiên đã ban tặng cho cao nguyên trắng Bắc Hà một món quà vô cùng quý giá là khí hậu mát mẻ và trong lành. Nằm ở độ cao trên 1.000m so với mực nước biển, bạn có thể du ngoạn quanh trung tâm huyện lỵ và các xã lân cận, trải nghiệm Bắc hà mùa mận tam hoa chín và tận hưởng bầu không khí trong lành, mát mẻ của vùng đất có khí hậu đặc trưng ôn đới.

Trong khi ở nhiều vùng xuôi cái nắng mùa hè như thiêu như đốt thì Bắc Hà trời vẫn mát mẻ, cây cối vẫn xanh tươi trong làn nắng nhẹ, sương phủ mơ màng.

Sáng sớm mùa hè thức dậy sau giấc ngủ vẫn phải đắp chăn, trở dậy khoan khoái trong cái lạnh còn se se, du khách có dịp tản bộ giữa những rừng mận, với tay hái một trái chín mọng, cắn nhẹ để vị ngọt chua thấm vào đầu lưỡi, thơm mát lan tỏa hương vị của núi rừng, của mùi nắng mới ửng hồng trên gương mặt người thôn nữ.

Ngồi quây quần bên rổ mận tam hoa chín đỏ, tươi roi rói, ăn giòn, có vị chua thanh mát, xua tan đi nóng nực mùa hè để rồi …Đến rừng mận Tam hoa/Em yêu đất Bắc Hà …