Thời điểm tồi tệ đối với thương mại điện tử Trung Quốc?

Minh Anh

Công nhân nhà kho chuẩn bị cho lễ hội mua sắm trực tuyến 'Double Eleven' ở Liên Vân Cảng, Giang Tô

Thương mại điện tử là một trong những câu chuyện thành công lớn của kỷ nguyên hiện đại và ở Trung Quốc, nó phản ánh sự bao trùm của cả công nghệ lẫn quốc tế, tăng cường sức mua của người tiêu dùng, cải thiện cơ sở hạ tầng hậu cần quốc gia và cho phép các thương gia nhỏ hơn cạnh tranh bình đẳng hơn.

Dưới đây là góc nhìn của tác giả Frank Lavin, một nhà đầu tư lâu năm về thương mại điện tử Trung Quốc đăng trên trang Forbes

Câu chuyện có nhiều điểm mấu chốt, nhưng điểm chính của nó là các công ty thương mại điện tử Trung Quốc dẫn đầu thế giới không chỉ về doanh số bán hàng mà còn về sự đổi mới, tiên phong giao hàng trong ngày, livestream, cũng như thực tế ảo và thực tế tăng cường, các phòng trưng bày thực tế.

Nhưng sự tỏa sáng có bắt đầu tắt dần?

Các sự kiện gần đây đã bắt đầu phủ bóng lên lĩnh vực thương mại điện tử của Trung Quốc. Tháng 11 năm ngoái, các nhà quản lý Trung Quốc đã chặn niêm yết công khai của Ant Financial.

Mặc dù về mặt kỹ thuật không phải là một công ty thương mại điện tử, Ant là một phần không thể thiếu của đế chế Alibaba và phát triển trở thành ngân hàng phi ngân hàng lớn nhất trên thế giới.

Ant bắt đầu tạo thuận lợi cho các giao dịch thương mại điện tử và sau đó mở rộng sang lĩnh vực cho vay, bảo hiểm và quản lý tài sản.

Sau đó vào tháng 12, các cơ quan quản lý chống độc quyền của Trung Quốc đã đăng một thông báo trên Tân Hoa xã, hãng thông tấn của chính phủ Trung Quốc: “Cơ quan Quản lý Nhà nước về Quy chế Thị trường của Trung Quốc [SAMR] đã bắt đầu điều tra Tập đoàn Alibaba về hành vi độc quyền bao gồm cả việc thực hiện một‘ thỏa thuận giao dịch độc quyền.”

“Thỏa thuận giao dịch độc quyền là một thỏa thuận cung cấp các đặc quyền cho nhà cung cấp nếu nhà cung cấp đó dành riêng tất cả hoạt động kinh doanh của mình cho một nền tảng.”

Cũng trong tháng 12, nền tảng thương mại điện tử Meituan bị dính cáo buộc tương tự trong một vụ kiện chống độc quyền cho rằng Meituan đang lạm dụng sức mạnh thị trường bằng cách loại trừ Alipay làm tùy chọn thanh toán trên ứng dụng chính của mình.

Tất cả những sự kiện gần đây đặt ra những câu hỏi quan trọng về lĩnh vực thương mại điện tử. Theo quan điểm của tác giả, vấn đề chống độc quyền là câu hỏi chính đáng đối với các cơ quan quản lý và điều này đúng ở mọi thị trường.

Coca không thể hứa với một thương gia với giá tốt hơn nếu bỏ Pepsi ra khỏi các cửa hàng.

Nếu một nền tảng nhấn mạnh vào tính độc quyền cho một sản phẩm hoặc đưa ra các điều khoản ưu tiên cho sản phẩm tương tự, thì đây là quyền lực độc quyền và cần được dừng lại.

Nói cách khác, nếu một nền tảng nói với Nike rằng hãng sẽ có một vị trí đặc quyền trong một đợt khuyến mại vào dịp lễ, nhưng chỉ khi hãng này không tham gia vào đợt khuyến mại trên một nền tảng khác, thì đây là một sự lạm quyền.

Ví dụ nổi tiếng nhất về vấn đề này ở Hoa Kỳ có thể là khi Bộ Tư pháp khởi kiện Microsoft vì đã “kết hợp” không đúng cách trình duyệt web Internet Explorer với hệ điều hành Windows cho phép gã khổng lồ công nghệ thống trị thị trường trình duyệt web.

“Tôi không thể nói chi tiết về tuyên bố SAMR liên quan đến Alibaba, nhưng nguyên tắc cơ bản là hợp lý. Quy mô và thị phần tự nó là một vấn đề hoàn toàn khác” tác giả bài viết cho biết.

Theo quan điểm của tác giả, đơn giản vì một nền tảng đã phát triển hoặc có thị phần lớn về bản chất không phải là điều đáng phản đối. Theo một nghĩa nào đó, các nền tảng là độc quyền tự nhiên hoặc bán độc quyền.

Didi và TikTok (Douyin) là những công ty độc quyền bẩm sinh trong lĩnh vực di động và video dạng ngắn. Tương tự như vậy, các nền tảng mạng xã hội theo định nghĩa là bán độc quyền trong đó người dùng hướng về một vài mục yêu thích và không muốn phải sử dụng bảy nền tảng để kết nối với bạn bè.

Vì vậy, việc Alibaba, JD.com và Pinduoduo có thị phần đáng kể vốn dĩ không phải là vấn đề.

Tác giả đưa ra quan điểm tương tự về sự phát triển hoặc quy mô của công ty. Thật vậy, sự tăng trưởng trong lĩnh vực thương mại điện tử rất được Trung Quốc quan tâm. Nếu bạn muốn các công ty của mình trở thành nhà lãnh đạo toàn cầu, bạn nên chào đón quy mô.

Amazon có thể dẫn đầu ở nhiều thị trường trên thế giới vì sự thống trị của họ ở Mỹ. Một số công ty công nghệ Trung Quốc cũng có thể làm được điều tương tự.

Châu Âu quyết định không thúc đẩy lĩnh vực công nghệ quy mô lớn, và kết quả là có rất ít nhà lãnh đạo công nghệ toàn cầu đến từ Châu Âu. Các sự kiện gần đây liên quan đến các nhân viên từ Pinduoduo đòi hỏi các nhà chức trách phải tiến hành một cuộc điều tra đầy đủ và nhanh chóng.

Các quy tắc và sự công bằng tại nơi làm việc rất quan trọng bất kể công ty hay mức độ cạnh tranh trong ngành.

Pinduoduo nên hoan nghênh và hỗ trợ cuộc điều tra, đồng thời làm mọi thứ trong khả năng của mình để đảm bảo những thảm kịch như vậy không lặp lại trong tương lai.

Đúng vậy, các công ty lớn trong tất cả các ngành đều tìm cách đạt được những lợi thế cạnh tranh mà đôi khi tạo ra những tác động không mong muốn cần được điều chỉnh.

Và khá thường xuyên, các nhà quản lý gặp khó khăn trong việc bắt kịp tốc độ đổi mới nhanh chóng trong các ngành công nghệ. Một số người nghĩ rằng Amazon (hoặc Alibaba) mới là vấn đề.

Tác giả có xu hướng xem chúng là giải pháp, mang lại lợi ích xã hội đáng kể.

Và hy vọng cả hai công ty sẽ tiếp tục cải thiện dịch vụ và giải pháp của mình trong những năm tới.