Học sinh Iceland tận mắt chứng kiến băng tan

Như Quỳnh

Sông băng Solheimajokull đã bị thu hẹp trung bình 40 mét mỗi năm trong thập kỷ qua

Lilja Einarsdottir, học sinh lớp 7 người Iceland đang tham gia một chuyến đi thực địa khác thường với các bạn cùng lớp: họ đang đo sông băng Solheimajokull để xem nó đã bị thu hẹp bao nhiêu trong năm qua và tận mắt chứng kiến biến đổi khí hậu.

“Sông băng rất đẹp nhưng cũng rất buồn khi thấy nó đã bị tan chảy đến mức nào”, Lilja nói, co ro với cái lạnh của mùa thu trong chiếc mũ pompom màu xanh.

Theo AFP, kể tử năm 2010, cứ đến tháng mười, giáo viên về hưu Jon Stefansson đã đưa các học sinh khoảng 13 từ một trường học ở Hvolsvöllur – một ngôi làng cách đó khoảng 60 km đến các sông băng để ghi lại quá trình tiến hóa của nó.

Kết quả thật ớn lạnh: nép mình giữa hai sườn núi phủ đầy rêu, Solheimajokull đã bị thu hẹp trung bình 40 mét mỗi năm trong thập kỷ qua, theo phép đo của các em học sinh.

Vào một ngày tháng mười rực rỡ, các bạn trẻ – được trang bị thiết bị GPS, thước đo và hai lá cờ vàng, vừa tính khoảng cách đi bộ từ các điểm khác nhau vừa chống chọi với gió mạnh.

Sau khi đo xong, một số học sinh nhảy lên một chiếc xuồng và băng qua một hồ nước tan chảy màu nâu để đến một bức tường băng hùng vĩ, được gọi là bến cuối, hoặc phía trước sông băng.

Sông băng chiếm khoảng 11% bề mặt của Iceland

Tại đây, các học sinh xác định khoảng cách giữa điểm cuối và đặt bảng hiệu được vẽ bằng tay ở cuối con đường đi bộ, nơi trước đó đã được ghi lại các số đo trong nhiều năm.

Các con số trên bảng hiệu, được đặt trên cát đen và được giữ bằng một đống đá, thể hiện có bao nhiêu mét băng đã biến mất trong những năm qua: “24”, “50”, “110”.

“Khi (những sinh viên đầu tiên) bắt đầu đo ở đây, bạn không thể nhìn thấy bất kỳ khoảng nước nào. Vì vậy, nó (sông băng) lúc đầu rất lớn”, Lilja nói.

400 sông băng đang bị đe dọa

Các sông băng bao phủ khoảng 11% bề mặt của Iceland, trong đó có Vatnajokull, tảng băng lớn nhất ở châu Âu.

Nhưng chúng đã mất khoảng 250 km khối băng trong vòng 25 năm qua, tương đương với bảy phần trăm tổng khối lượng.

“Giờ đây, các hồ nước đang hình thành”, nhà nghiên cứu về sông băng Hrafnhildur Hannesdottir làm việc tại Văn phòng Khí tượng Iceland cho biết.

Vào tháng 8, Iceland đã khánh thành một tấm bia kỷ niệm sông băng Okjokull, sông băng đầu tiên không còn là sông băng vào năm 2014.

Tấm bia này có ý nghĩa như một lời cảnh tỉnh về tác động của sự nóng lên toàn cầu khi các nhà khoa học lo ngại 400 sông băng của hòn đảo này có thể biến mất vào năm 2200.

Solheimajokull, là một điểm du lịch nổi tiếng vì đây là một trong những địa điểm gần nhất với thành phố Reykjavik, chỉ cách đó 150 km. Iceland Mountain Guide, một trong ba nhà khai thác du lịch quanh năm, đã có 27.000 khách hàng vào năm 2018.

Solheimajokull, dài khoảng 10 km và rộng 2 km, là một dòng sông băng của Myrdalsjokull, tảng băng lớn thứ tư của nước này.

Dưới lớp băng là Katla, một trong những ngọn núi lửa mạnh nhất của Iceland, đã phun trào lần cuối vào năm 1901 và đã quá lâu để làm điều đó một lần nữa, các nhà khoa học cho biết.

Sông băng này đã giảm 11 mét vào năm 2019, một con số đáng kể nhưng vẫn xa mức kỷ lục 110 mét đã được ghi nhận vào năm ngoái.

Solheimajokull đã sụt giảm vào mùa hè kể từ năm 1996

“Nó phụ thuộc ít nhiều vào thời tiết (và) cách mà sông băng bị phá vỡ”, giáo viên Stefansson giải thích.

“Đôi khi bạn thấy một vách băng lớn rơi xuống nước và sau đó bạn có được một phép đo rất, rất lớn.”

Bằng chứng của sự nóng lên toàn cầu

Kể từ khi trường học bắt đầu việc đo đạc, sông băng đã bị thu hẹp 380 mét trong gần một thập kỷ qua

“Khi chúng ta thấy điều này, nó giống như bằng chứng (của sự nóng lên toàn cầu). Nếu chúng ta nghĩ rằng chúng ta có thể sai, đây là bằng chứng mà chúng ta không thể phủ nhận”, Birna Bjornsdottir, 12 tuổi nói.

Các phép đo không chỉ chính xác về mặt khoa học cũng như chính thức mà còn chỉ ra những thay đổi đang diễn ra và sự tăng tốc trong những năm gần đây.

Các phép đo chính thức từ Hiệp hội Địa chất Iceland cho thấy Solheimajokull đã giảm khoảng 200 mét vào năm 2018, đưa nó vào danh sách ba sông băng suy giảm hàng đầu của nước này.

Nó đã bị giảm sút vào mỗi mùa hè kể từ năm 1996.

Sự tan băng có thể được quan sát bằng mắt thường, với những giọt nước nhỏ giọt từ băng, đôi khi chảy thành những dòng suối nhỏ.

“Tôi thấy một sự thay đổi lớn trong khối lượng của sông băng: nó thấp hơn rất nhiều so với trước đây”, Daniel Saulite, một hướng dẫn viên người Scotland đã làm việc trên sông băng được năm năm cho biết.

“Ở mặt trước, cũng có nhiều kẽ hở hơn, và việc tiếp cận ngày càng trở nên khó khăn hơn.”