EVFTA – Cơ hội song hành cùng thách thức

Nguyễn Trang

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) là một FTA thể hệ mới giữa Việt Nam và 28 nước thành viên EU, được ký kết vào ngày 30/6/2019. Đây được coi là bước ngoặt sau 9 năm đàm phán tạo nhiều cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Hiệp định mở ra cho Việt Nam cơ hội tiếp cận sâu, rộng với EU – một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của nước ta. EVFTA hứa hẹn cắt giảm 100% dòng thuế trong vòng 7 năm, nhưng chỉ ngay sau năm 2020, thuế suất của hơn 85% dòng thuế sẽ về 0 – chiếm tới 70.3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU.

EVFTA được dự báo góp phần làm GDP của Việt Nam tăng thêm ở mức bình quân 2,18 – 3,25% trong giai đoạn 2019 – 2023. Hiệp định cũng được kỳ vọng sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, mở rộng khả năng tiếp cận với sản phẩm công nghệ cao.

Theo Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), các chính sách về môi trường, lao động, quy tắc xuất xứ v..v.. cũng sẽ được cải thiện để thỏa mãn yêu cầu của một FTA thế hệ mới. Đây vừa là cơ hội nhưng đồng thời cũng là thử thách với Việt Nam

Tuy nhiên, theo VEPR, Việt Nam cũng đối mặt với không ít những thách thức. Về phía thương mại, việc dễ dàng cho hàng hóa Việt tiếp cận thị trường EU cũng bị đánh đổi bằng việc hàng hóa châu Âu sẽ vào nội địa dễ dàng hơn, tăng tính cạnh tranh cho hàng hóa Việt trên chính sân nhà.

Việc nâng cao và đảm bảo những yêu cầu về chất lượng môi trường và chính sách về lao động v..v.. đặt áp lực chi phí lên các doanh nghiệp. Tiêu biểu như việc Việt Nam đang xoay xở để gỡ bỏ thẻ vàng cho hàng thủy sản Việt Nam trước kỳ kiểm tra của EC tới đây.

Sở hữu trí tuệ cũng là một vấn đề cần được quan tâm khi đây là “điểm yếu muôn thuở của nền kinh tế cần được triệt để giải quyết” VEPR nhận định.

Để giải quyết vấn đề này, cần cải cách thể chế đi cùng với hướng dẫn thực thi cần được tích cực tiến hành để đáp ứng yêu cầu từ EU, doanh nghiệp cũng cần hiểu và thực hiện quyền lợi và nghĩa vụ trong việc sở hữu trí tuệ của mình để tránh những trường hợp đáng tiếc như cà phê Trung Nguyên, thuốc lá Vinataba

Để nhận được những lợi ích thương mại lớn từ EVFTA, theo VEPR, Việt Nam sẽ còn phải đi một chặng đường dài trong việc cải cách thể chế, nâng cao năng lực doanh nghiệp v..v.. để đáp ứng yêu cầu của EU trong quá trình hiệu lực hóa EVFTA. Việc ký kết thỏa thuận mới chỉ là những bước đầu để hướng đến EVFTA thành công