Đặc phái viên của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc về An toàn Đường bộ đang ở Đông Nam Á để vận động ủng hộ việc di chuyển an toàn cho tất cả mọi người.

Mục tiêu của chuyến công tác của Đặc phái viên, ông Jean Todt, là vận động đầu tư nhiều hơn để mọi người có thể di chuyển an toàn và bền vững ở một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất trên thế giới bởi tai nạn giao thông: Đông Nam Á. Đặc phái viên sẽ gặp các Bộ trưởng cũng như các bên liên quan trong khu vực tư nhân, khu vực công và NGO tại Thái Lan (21-23/11), Campuchia (24-26/11) và Việt Nam (27-29/11) để vận động cho việc thực hiện hiệu quả Kế hoạch Toàn cầu cho Thập kỷ Hành động vì An toàn Đường bộ 2021-2030 với mục tiêu giảm một nửa số nạn nhân tai nạn đường bộ vào năm 2030.

Đặc phái viên cũng sẽ phát biểu trước các đại diện Chính phủ và các đối tác liên quan tại một số sự kiện cấp cao trong những ngày này.

Tai nạn giao thông là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và thương tích ở Đông Nam Á. Với 1,3 triệu người thiệt mạng trên đường mỗi năm trên toàn thế giới, tai nạn đường bộ được xếp là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những người trẻ từ 5 đến 29 tuổi, trong khi hơn 90% trường hợp tử vong trên đường xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

58% số ca tử vong do tai nạn giao thông trên toàn cầu xảy ra ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO 2018), Thái Lan và Việt Nam là những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trong khu vực với tỷ lệ tử vong lần lượt là 32,2 và 26,4 trên 100.000 dân, trong khi ở Liên minh Châu Âu, tỷ lệ tử vong là 5,4 trên 100.000 dân.

Điều cần đặc biệt chú ý là xe mô tô hai bánh chiếm 40% số ca tử vong do tai nạn ở Nam Á (WB 2022). Hơn nữa, Thái Lan báo cáo tỷ lệ tử vong liên quan đến xe máy cao nhất thế giới (WHO 2021). Do đó, cần khẩn cấp thực hiện các giải pháp đã được minh chứng là có thể cứu sống nhiều người, ví dụ như đội mũ bảo hiểm đạt chất lượng đã được chứng nhận có thể giảm 42% nguy cơ tử vong và 69% thương tích (WB 2022).

Trong khi số liệu tử vong do tai nạn giao thông đường bộ trong năm 2019 của Ủy ban Kinh tế và Xã hội khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (ESCAP) cho thấy đã giảm 11% so với năm 2016 thì vẫn cần phải nỗ lực, kết hợp chính sách, thực thi và giáo dục hướng đến những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trên đường bộ.

Đặc phái viên của Tổng thư ký LHQ về An toàn Đường bộ, ông Jean Todt nhấn mạnh: “Bên cạnh sự mất mát bi thảm của những người thân yêu, tai nạn giao thông còn kéo những người dễ bị tổn thương nhất vào vòng luẩn quẩn của nghèo đói, từ chi phí y tế, thiệt hại vật chất, mất khả năng kinh tế và huy động các nguồn lực”.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới về đầu tư tư nhân (WB 2022), các vụ tai nạn giao thông gây thiệt hại cho nền kinh tế 1,7 nghìn tỷ đô la mỗi năm và từ 3 đến 5% GDP. Theo Ngân hàng Thế giới (WB 2016), chi phí do tai nạn đường bộ chiếm 8,9% GDP ở Việt Nam, trong khi chi phí này là 5,9% GDP của Campuchia (WB 2016).

Một nghiên cứu năm 2017 của Ngân hàng Thế giới (2017) báo cáo rằng nếu Thái Lan giảm 50% tỷ lệ tử vong do giao thông đường bộ trong khoảng thời gian 24 năm, thì nước này có thể tạo thêm thu nhập tương đương 22,2% GDP. Điều này cho chúng ta thấy tầm quan trọng của việc đầu tư vào an toàn đường bộ.

Đặc phái viên sẽ bắt đầu nhiệm vụ của mình tại Bangkok để phát biểu tại phiên khai mạc Đối thoại cấp cao khu vực châu Á lần đầu tiên của Diễn đàn Giao thông vận tải quốc tế và tại phiên họp thứ bảy của Ủy ban về Giao thông vận tải do Bộ phận Giao thông vận tải của ESCAP tổ chức, nơi ông sẽ phát biểu trước các Chính phủ để thông qua Chương trình Hành động Khu vực về Phát triển Giao thông Vận tải Bền vững ở Châu Á và Thái Bình Dương (2022–2026).

Tại Phnom Penh, Đặc phái viên sẽ gặp gỡ các quan chức Chính phủ và tham gia Hội thảo phổ biến kết quả đạt được về Chương trình đào tạo lái xe an toàn với môi trường, được tổ chức bởi Quỹ AIP phi lợi nhuận, với sự hỗ trợ của Deutsche Gesellschaft fϋr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) và Tập đoàn VF.

Đặc phái viên sẽ kết thúc chuyến công du tại Hà Nội, nơi ông sẽ gặp gỡ các đại diện cấp cao của Chính phủ, các bên liên quan cũng như thăm một trường học và một nhà máy sản xuất mũ bảo hiểm.

Liên Hợp Quốc đã đầu tư đáng kể vào việc giải quyết vấn đề an toàn đường bộ trên toàn cầu. Sau “Thập kỷ hành động vì an toàn đường bộ 2011-2020”, Đại hội đồng Liên hợp quốc vào tháng 8 năm 2020 đã thông qua nghị quyết về “Cải thiện an toàn đường bộ”, tái khẳng định cam kết giảm một nửa số ca tử vong và thương tật do giao thông trên toàn cầu và cung cấp khả năng tiếp cận với hệ thống giao thông an toàn, giá cả phải chăng, dễ tiếp cận và bền vững cho tất cả mọi người vào năm 2030.

Vào tháng 7 năm 2022, cộng đồng an toàn đường bộ đã họp tại Thành phố New York trong Cuộc họp cấp cao đầu tiên về Cải thiện An toàn Đường bộ Toàn cầu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, nhất trí thông qua một văn bản có tiêu đề: “Tuyên bố chính trị của cuộc họp cấp cao về cải thiện an toàn đường bộ toàn cầu”.

Để thúc đẩy các hành động liên ngành và nâng cao tầm nhìn về an toàn đường bộ, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, Ban Ki-moon, đã bổ nhiệm ông Jean Todt làm Đặc phái viên về An toàn đường bộ vào năm 2015. Ông đã được tân Tổng thư ký LHQ António Guterres tái xác nhận vai trò này vào năm 2017 và năm 2021. Năm 2018, Đặc phái viên cùng với 14 tổ chức của LHQ đã thành lập Quỹ An toàn Đường bộ LHQ (UNRSF).

Đặc phái viên gần đây đã phát động một chiến dịch mới nhằm nâng cao nhận thức về an toàn đường bộ #streetsforlife, phối hợp với JC Decaux, được phát động trong Hội nghị cấp cao về an toàn đường bộ và sẽ được triển khai tại 80 quốc gia vào cuối năm 2024.

UNECE đóng vai trò là ban thư ký cho Đặc phái viên về An toàn Đường bộ. UNECE là cơ quan giám sát các văn kiện pháp lý về an toàn đường bộ của Liên hợp quốc được áp dụng trên toàn thế giới, chẳng hạn như Công ước về Giao thông Đường bộ, Công ước về Biển báo và Tín hiệu Đường bộ, và các Thỏa thuận về Quy định Phương tiện năm 1958, 1997 và 1998.

UNECE phục vụ Ủy ban Chuyên gia ECOSOC về Vận chuyển Hàng hóa Nguy hiểm, cũng như diễn đàn liên chính phủ thường trực duy nhất của Liên Hợp Quốc về an toàn đường bộ (Ban Công tác về An toàn Giao thông Đường bộ) và Diễn đàn Thế giới về Hài hòa hóa Quy định Phương tiện, cả hai đều trong khuôn khổ của Chương trình Ủy ban Vận tải Nội địa, là diễn đàn thường trực duy nhất của Liên Hợp Quốc chuyên về các phương thức vận tải nội địa.

Nguồn- Báo cáo tình trạng toàn cầu của WHO về an toàn đường bộ năm 2018